3 πολύ όμορφα ποιήματα που μπορεί να επιλέγουν την εικονοποιία του σκακιού αλλά μιλάνε για κάτι πολύ πιο βαθύ και δύσκολο, την κυνική πραγματικότητα των ανθρώπινων σχέσεων.

Πάντα θα αντηχεί στα αυτιά μου η φωνή του Ανδρεάτου να τραγουδάει το Σκάκι του Μανόλη Αναγνωστάκη:

“Έλα να παίξουμε.

Θα σου χαρίσω τη βασίλισσα μου

(Ήταν για μένα μια φορά η αγαπημένη

Τώρα δεν έχω πια αγαπημένη)

Θα σου χαρίσω τους πύργους μου

(Τώρα πια δεν πυροβολώ τους φίλους μου

Έχουν πεθάνει καιρό πριν από μένα)

Κι ο βασιλιάς αυτός δεν ήτανε ποτέ δικός μου

Κι ύστερα τόσους στρατιώτες τι τους θέλω;

(Τραβάνε μπρος, τυφλοί, χωρίς καν όνειρα)

Όλα, και τ’ άλογα μου θα στα δώσω

Μονάχα ετούτον τον τρελό μου θα κρατήσω

Που ξέρει μόνο σ’ ένα χρώμα να πηγαίνει

Δρασκελώντας τη μια άκρη ως την άλλη

Γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες σου

Μπαίνοντας μέσα στις γραμμές σου ξαφνικά

Αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις.

Κι αυτή δεν έχει τέλος η παρτίδα».

Για όσους το θυμούνται, το ποίημα αυτό έγινε το τραγούδι από το Λόγω Τιμής (τραγούδησε ο Γεράσιμος Ανδρεάτος).

λόγω τιμής

Μια άλλη προσέγγιση θα μας δώσει ο Καβάφης, με το ποίημά του “Το Πιόνι”

«Πολλάκις, βλέποντας να παίζουν σκάκι,

ακολουθεί το μάτι μου ένα Πιόνι

οπού σιγά-σιγά τον δρόμο βρίσκει

και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.

Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρη

οπού θαρρείς πως βέβαια εδώ θ’ αρχίσουν

οι απολαύσεις του κ’ οι αμοιβές του.

Πολλές στον δρόμο κακουχίες βρίσκει.

Λόγχες λοξά το ρίχνουν πεζοδρόμοι·

τα κάστρα το χτυπούν με τες πλατειές των

γραμμές· μέσα στα δυο τετράγωνά των

γρήγοροι καβαλλάρηδες γυρεύουν

με δόλο να το κάμουν να σκαλώσει·

κ’ εδώ κ’ εκεί με γωνιακή φοβέρα

μπαίνει στον δρόμο του κανένα πιόνι

απ’ το στρατόπεδο του εχθρού σταλμένο.

 

Aλλά γλιτώνει απ’ τους κινδύνους όλους

και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.

 

Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,

στην φοβερή γραμμή την τελευταία·

τι πρόθυμα στον θάνατό του αγγίζει!

 

Γιατί εδώ το Πιόνι θα πεθάνει

κ’ ήσαν οι κόποι του προς τούτο μόνο.

Για την βασίλισσα, που θα μας σώσει,

για να την αναστήσει από τον τάφο

ήλθε να πέσει στου σκακιού τον άδη».

σκάκι φάληρο

Και ένας λιγότερο γνωστός ποιητής, ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, επιλέγει για ήρωα και έμπνευσή του το Άλογο:

Τ᾿ ἄλογο τοῦ σκακιοῦ

 «Προσεκτικὸ κι ἀσάλευτο, βουβὸ κι ἀφαιρεμένο,

στὸ μαῦρο ἢ τ᾿ ἄσπρο, ὑπάκουο, πηδάει καὶ περιμένει.

Στὸ μαῦρο ἢ τ᾿ ἄσπρο, ἀσάλευτο, βαθειὰ συλλογισμένο,

τὸ σκυθρωπὸ κι ἀμίλητο παιχνίδι λογαριάζει.

 

Μιὰ κίνηση, ἄλλη κίνηση, μιὰ σκέψη, κι ἄλλη σκέψη.

Τριγύρω οἱ ξύλινοί του ἐχθροὶ κι οἱ ἐπίβουλοι σκοποί τους.

Τὶ νὰ σκεφτεῖ, νὰ σοφιστεῖ καὶ τί νὰ λογαριάσει;

Μὲς τὰ στενὰ τετράγωνα ἐσώθηκεν ἡ σκέψη

κι ἔγινε πιὰ μονότονη καὶ γνώριμη ἡ ζωή του.

 

Μιὰ κίνηση, ἄλλη κίνηση, μιὰ σκέψη, ἡ ἴδια σκέψη!

Τὸ σιωπηλὸ παιχνίδι του μετρᾶ καὶ λογαριάζει,

μὰ ὅμως τὸ ξέρει πὼς γραφτὸ σ᾿ ὅλη εἶναι τὴ ζωή του,

νὰ ὁρμᾶ μέσα στοὺς ξύλινους ἐχθρούς του καὶ νὰ πέφτει,

στὸ μαῦρο ἢ στ᾿ ἄσπρο, ἡρωικά, κοντὰ στὸ βασιλιά του».

skaki-chess-chessmaster-tromeri-skakiera

πηγή τελ. ποιήματος: http://tasakos.com/